Yaxshi va yomon

Bir marta universitetda bir aqlli professor o’z talabalariga shunday savol berdi.

-Mavjud hamma narsani Xudo yaratganmi?

Bir talaba jasorat bilan javob berdi:
Ha, Xudo yaratgan.
Xudo hamma narsani yaratdimi? — so‘radi professor.
— Ha, ser, — javob qildi talaba.

Professor so’radi:
“Agar Xudo hamma narsani yaratgan bo’lsa, unda Xudo yovuzlikni yaratgan, chunki u mavjud. Va bizning amallarimiz o’zimizni belgilaydi degan printsipga ko’ra, Xudo yovuzdir.

Talaba bu javobni eshitib jim qoldi.

Professor o’zidan juda mamnun edi. Xudoga ishonish afsona ekanligini yana bir bor isbotlaganini talabalarga maqtandi.

Yana bir talaba qo‘lini ko‘tarib dedi:
— Sizga bir savol bersam maylimi, professor?
– Albatta, – javob berdi professor.

Talaba o‘rnidan turib so‘radi
– Professor, sovuq bormi?
– Nima savol? Albatta bor. Hech qachon sovuq bo’lmaganmisiz?

Talabalar yigitning savoliga kulib yuborishdi. Yigit javob berdi:
“Aslida, janob, sovuq yo’q. Fizika qonunlariga ko’ra, biz sovuq deb o’ylagan narsamiz aslida issiqlikning yo’qligidir. Shaxs yoki ob’ektda energiya bor yoki yo’qligini tekshirish mumkin. Mutlaq nol (-460 daraja Farengeyt) issiqlikning to’liq yo’qligi. Barcha moddalar bu haroratda inert bo’lib, reaksiyaga kirisha olmaydi. Sovuq yo’q. Biz bu so’zni issiqlik yo’qligida qanday his qilayotganimizni tasvirlash uchun yaratdik.

Talaba davom etdi.
– Professor, zulmat bormi?

Professor javob berdi:
— Albatta, bor.

Talaba javob berdi:
Siz yana xato qildingiz, ser. Qorong’ilik ham mavjud emas. Zulmat – bu haqiqatan ham yorug’likning yo’qligi. Biz yorug’likni o’rganishimiz mumkin, ammo zulmatni emas. Biz Nyuton prizmasidan oq yorug’likni ko’p ranglarga bo’lishimiz va har bir rangning turli to’lqin uzunliklarini o’rganishimiz mumkin. Siz qorong’ulikni o’lchay olmaysiz. Oddiy yorug’lik nuri zulmat olamiga kirib, uni yoritishi mumkin. Bo’shliq qanchalik qorong’i ekanligini qanday bilish mumkin? Siz qancha yorug’lik taqdim etilishini o’lchaysiz. Shunday emasmi? Zulmat – bu odamlar yorug’lik bo’lmaganda nima sodir bo’lishini tasvirlash uchun foydalanadigan tushunchadir.

Oxiri yigit professordan so’radi:
Janob, yovuzlik bormi?

Bu safar professor ikkilanib javob berdi:
“Albatta, aytganimdek. Biz uni har kuni ko’ramiz. Odamlar o’rtasidagi shafqatsizlik, o’rnatilgan
butun dunyo bo’ylab jinoyat va zo’ravonlik. Bu misollar yomonlik ko’rinishlaridan boshqa narsa emas.

Bunga talaba javob berdi:
“Yomonlik mavjud emas, ser, yoki hech bo’lmaganda o’zi uchun mavjud emas. Yomonlik shunchaki Xudoning yo’qligidir. Bu zulmat va sovuq kabi, Xudoning yo’qligini tasvirlash uchun inson tomonidan yaratilgan so’z. Xudo yomonlikni yaratmagan. Yomonlik yorug’lik va issiqlik sifatida mavjud bo’lgan imon yoki sevgi emas. Yomonlik inson qalbida ilohiy ishqning yo’qligi natijasidir. Bu issiqlik bo’lmaganda keladigan sovuq yoki yorug’lik bo’lmaganda keladigan zulmatga o’xshaydi.

Professor o’tirdi. Yosh talabaning ismi Albert Eynshteyn edi.