Fargona vodiysi
Farg'ona vodiysi - o'zbek. Farg‘ona vodiysi / Farg‘ona vodiysi, qirg‘iz. Farg‘ona o‘ryo‘nu, taj. Vodiy Fargʻona — Oʻrta Osiyo togʻlaridagi togʻlararo chuqurlik boʻlib, har tomondan Tyan-Shan va Hisor-Oloy togʻlari bilan oʻralgan boʻlib, vodiyning dovonlardan oʻtmasdan bitta toʻgʻridan-toʻgʻri chiqish joyi bor – Tojikistonning Xoʻjand shahri orqali. Gʻarbda tor oʻtish joyi bor (hozirgi Qoraqum suv ombori egallagan)
Fargʻona vodiysi hududi uch davlatga boʻlingan: Qirgʻiziston Respublikasi, Tojikiston Respublikasi va Oʻzbekiston Respublikasi. Farg‘ona vodiysi Markaziy Osiyoning eng zich joylashgan hududidir. Markaziy qismini Oʻzbekistonning aholi zich joylashgan viloyatlari (Fargʻona, Namangan va Andijon), chekka qismlarini Qirgʻizistonning Jalolobod, Oʻsh va Botken viloyatlari hamda Tojikistonning Soʻgʻd viloyati hududlari egallaydi.
Vodiy bo'lingan uch mamlakat mintaqalarining umumiy aholisi taxminan 15 million kishini yoki uch mamlakat umumiy aholisining taxminan 30 foizini tashkil qiladi. Vodiyning Qirgʻiziston qismida 3,5 million, vodiyning oʻzbek qismida 9,5 million, Tojikiston qismida 2,5 million kishi istiqomat qiladi.
Farg'ona vodiysi aholisining asosiy qismi avvalgidek dehqonchilik bilan shug'ullanadi. Sugʻoriladigan yerlar paxta va sholi ekinlari uchun, togʻ etaklarida gʻalla ekinlarining lalmikor yerlari joylashgan, koʻplab bogʻlar, bogʻlar, poliz ekinlari va uzumzorlar mavjud, choʻl tekisliklari maydonlari yil davomida yaylov uchun foydalaniladi.
Farg‘ona vodiysi davlat chegaralarining yaratilishi bilan savdo, transport va o‘zaro tushunish masalalarida qiyinchiliklarga duch keldi. Ayni paytda Farg‘ona vodiysida Qirg‘iziston, Tojikiston va O‘zbekistonning boshqa hududlari bilan tog‘lar orqali o‘tadigan transport yo‘nalishlari tiklanmoqda, biroq yaqin vaqtgacha vodiy ichidagi aloqa muzlab qolgan edi. Yevroosiyoda turli transport loyihalari rivojlanayotgan davrda Farg‘ona vodiysi qiyin vaziyat hisoblanadi. Shu bilan birga, bugungi ochiqlik va o‘zaro bog‘liqlikni rag‘batlantirish sharoitida Farg‘ona vodiysi mamlakatlarni nafaqat Xitoy, balki Qozog‘iston, Eron va Afg‘oniston bilan bog‘lovchi muhim mintaqaviy markazga aylanishi mumkin.